"kolor tła" text="kolor tekstu">

Zygmunt jako jeden z najmłodszych synów Kazimierza Jagiellończyka musiał długo czekać na przejęcie tronu w Polsce.

Władze objął po śmierci Aleksandra w 1506. Na początku swojego panowanie musiał uporać się z problemami polskiego skarbca, który został ogołocony w trakcie wypraw wojennych Jana.  Wprowadzając nowe podatki, ustabilizował budżet i utworzył oddziały obrony potocznej.

W polityce zagranicznej Zygmunt otoczony przez wrogów zmuszony był prowadzić działania wojenne. W latach 1512-1522 toczył wojnę z  Wielkim Księstwem Moskiewskim. Mimo wspaniałego zwycięstwa pod Orszą, w 1514 rokowania pokojowe były korzystne dla Wielkiego Księstwa Moskiewskiego, które zyskało ziemie smoleńską.

Początkowo Moskwa z Niemcami chcieli podpisać sojusz militarny przeciwko Polsce. Jednak udana interwencja dyplomatyczna w roku 1515 podczas zjazdu we Wiedniu doprowadziła do porozumienia z Maksymilianem I, mocą którego uznawał on stan prawny Prus z 1467 i rezygnował z sojuszu z Rosją. Rozstrzygnięcie sprawy hołdu lennego Zakonu dla Polski zawieszono na 5 lat (wcześniej tj. w 1501 Maksymilian zakazał Zakonowi składania hołdu lennego Polsce). Tak i tak korzyści dla siebie podczas wojny polsko-moskwieskiej szukał Zakon Krzyżacki z Albrechtem Hohenzollernem jako nowym Wielkim Mistrzem na czele. Wspierana przez Moskwę doprowadził do wybuchu ostatniej wojny z Polską w latach 1519-1521. W początkowej fazie wojny wojska polskie zdołały zdobyć  Kwidzyn i Pasłęk, a flota kaperska zablokowała porty w Królewcu i Pilawie. W roku 1521 Polacy skutecznie obronili Olsztyn (dla ciekawostki ufortyfikowany przez Mikołaja Kopernika). Nowy cesarz rzymski Karol V Habsburg wezwał do zawieszenia broni w obliczu zagrożenia ataku tureckiego. Obie strony przystały na 4 letni rozejm.

A teraz sprawa słynnego "hołdu pruskiego" chyba z tej daty najbardziej znamy rządy Zygmunta. Tak więc. Po 4 latach w 1525 Albrecht nie miał wsparcia z landów Rzeszy co spowodowało, że  8 kwietnia 1525 podpisano traktat krakowski, mocą którego zsekularyzowane Prusy Książęce stały się dziedzicznym lennem Królestwa Polskiego, pozostając w rękach dynastii Hohenzollernów (z dziedziczenia wyłączono Hohenzollernów z Brandenburgii), a w razie braku dziedzica tereny Prus Książęcych miały zostać przyłączone do Polski. Dwa dni później (10.04) Albrecht wyrzekając się zakonnych przywilejów złożył słynny "hołd pruski" Zygmuntowi na rynku w Krakowie. Zyskaliśmy lennika, a w razie śmierci Albrechta bez potomka mogliśmy odwiedzić niezłe tereny. Same plusy. Do czasu....

Tyle o polityce zagranicznej. Na krajowym podwórku  Zygmuntowi szło raz dobrze raz gorzej. W 1526 roku włączył z powrotem Mazowsze do Polski. Plusik dla niego. Zygmuntowi we znaki dał się problem Gdańska. Najbogatsze miasto tamtego okresu, które zdominowało polski handel morski dawało się królowi we znaki, choćby przez to, że gdańszczanie nie byli zadowoleni, że król sam prowadzi politykę morską bez ich wiedzy. Ach uparciuchy... Popularnością mimo wielkiego mecenatu nad sztuką o (czym za chwilę) chyba się nie cieszył w społeczeństwie, ponieważ w roku 1537 we Lwowie przeprowadzono rokosz (bunt, zbrojne powstanie szlachty przeciw władcy) szlachty  przeciwko dążeniom politycznych i postawie Zygmunta. Król poszedł na ustępstwa i zobowiązał się egzekwować prawa szlachty średniej co ugodziło w magnaterie. Wydarzenie to znane jest tez pod nazwa wojny kokoszej. Wielka polityka... nic dodać nic ująć. Najważniejsze to pamiętać, że takie coś było.

Wspomniałem, że Zygmunt był wielkim mecenasem sztuki. Owszem, ponieważ to za jego władania do Polski przywędrował na dobre renesans, a jego największą oznaką była przebudowa zamku królewskiego na Wawelu na własnie ten styl. Dzięki czemu do dzisiaj znajduję się tam największy renesansowy dziedziniec w Europie, a Kaplica Zygmuntowska przy katedrze wawelskiej jest nazywana "perłą toskańskiego renesansu na północ od Alp". Jednak z renesansem przybyła też żona Zygmunta Bona. Z nią takie smakołyki jak: pomidorykalafior, fasola, brokułykapustamarchewsałata i szpinak. Również dzięki niej w Polsce pojawiły się makarony włoskie i przyprawy korzenne, które królowa uwielbiała. Wraz z przybyciem Bony wzrosło też spożycie wina. Bona nie była jednak lubiana na polskim dworze.

To nie wszystko... Za czasów Zygmunta wybuchał reformacja w Kościele spowodowana przez Marcina Lutra. Król potępiał ją, wydając w 1520 edykt w Toruniu i  nie pozwalając na posiadanie ksiąg przez niego napisanych czy innych, które uważano za herezje. Tak samo zakazana była ich sprzedaż jak i czytanie. W roku 1534 wydał edykt, którego postanowieniem było sprowadzenie wszystkich Polaków, którzy przebywają w krajach protestanckich do Królestwa